Tìm hiểu BIM: Khái niệm, các loại BIM, xu hướng 2025 và quy định mới nhất bắt buộc tại Việt Nam

1. BIM là gì? Vì sao trở thành xu hướng tất yếu?

BIM – Building Information Modeling (Mô hình thông tin công trình) là phương pháp quản lý thông tin công trình toàn diện trên nền tảng kỹ thuật số 3D. Thay vì dùng bản vẽ 2D rời rạc, BIM cho phép tất cả các bên liên quan (chủ đầu tư, tư vấn thiết kế, nhà thầu, vận hành...) cùng làm việc trực tiếp trên một mô hình công trình thông minh, tích hợp đầy đủ thông tin về hình học, kỹ thuật, vật liệu, tiến độ, chi phí và vận hành.

Trong kỷ nguyên chuyển đổi số ngành xây dựng, BIM là công cụ then chốt để nâng cao năng suất, giảm chi phí, hạn chế sai sót và quản lý hiệu quả suốt vòng đời công trình (design → build → operate).

2. Cập nhật mới nhất về tiêu chuẩn & lộ trình áp dụng BIM tại Việt Nam

Các quyết định & tiêu chuẩn pháp lý nổi bật:

- Quyết định 258/QĐ-TTg ngày 17/3/2023: Phê duyệt đề án áp dụng BIM toàn quốc giai đoạn 2023–2030.

- Tiêu chuẩn ISO 19650 (TCVN 12866:2020): Chuẩn hóa quy trình quản lý thông tin trên môi trường số.

- Thông tư hướng dẫn lập kế hoạch BEP (BIM Execution Plan): Áp dụng bắt buộc từ năm 2025 cho các dự án đầu tư xây dựng thuộc nhóm A, nhóm B và cấp II trở lên, đặc biệt là các công trình sử dụng vốn nhà nước hoặc có yếu tố nhà nước tham gia.

- Định dạng IFC, COBie: Áp dụng trong chia sẻ dữ liệu công trình số và phối hợp đa bên.

Đây là nền tảng quan trọng để BIM trở thành tiêu chuẩn bắt buộc trong hoạt động đầu tư – thiết kế – thi công – nghiệm thu tại các công trình vốn ngân sách, tư nhân, PPP, hoặc FDI.

3. Lợi ích vượt trội của BIM với từng bên tham gia dự án

+ Chủ đầu tư: Quản lý chặt tiến độ – chi phí, mô phỏng phương án đầu tư, điều chỉnh linh hoạt thiết kế

+ Tư vấn thiết kế: Thiết kế đa bộ môn đồng bộ, cập nhật thay đổi tức thì, kiểm tra xung đột ngay trên mô hình

+ Nhà thầu thi công: Lập biện pháp, mô phỏng tiến độ, đo bóc khối lượng chuẩn xác từ mô hình

+ Đơn vị vận hành: Quản lý tài sản công trình, truy vết thiết bị bảo trì dễ dàng, giảm chi phí bảo dưỡng

+ Cơ quan quản lý: Kiểm tra nhanh qua mô hình, giám sát điện tử, phục vụ chuyển đổi số hành chính

4. Môi trường BIM – Nền tảng kỹ thuật và công nghệ hỗ trợ

+ Nền tảng mô hình hóa:

• Revit, ArchiCAD, AllPlan, Tekla Structures: Mô hình 3D cho kiến trúc, kết cấu, cơ điện MEP
• SketchUp, Vectorworks: Thiết kế sơ bộ – ý tưởng kiến trúc

+ Công cụ phân tích & mô phỏng:

• Navisworks, Solibri: Phối hợp – rà xung đột mô hình
• QUEST, IES-VE, Green Building Studio: Phân tích năng lượng – thiết kế xanh
• Cubicost, CostX: Đo bóc tiên lượng – lập dự toán

5. Môi trường dữ liệu chung (CDE):

• Quản Lý Dự án 360, Autodesk BIM 360, Trimble Connect, BIMServer: Quản lý, lưu trữ, phối hợp dữ liệu công trình

• Kết nối dữ liệu qua IFC, BCF, COBie đảm bảo khả năng tương tác đa nền tảng

1 server trung tâm (CDE) biểu tượng đám mây/cloud (Quản Lý Dự án 360, Autodesk BIM 360, Trimble Connect, BIMServer)

Quy trình triển khai BIM chuẩn quốc tế (theo ISO 19650)

1. Xây dựng EIR – Yêu cầu thông tin chủ đầu tư
2. Lập kế hoạch BEP sơ bộ → BEP chính thức
3. Phát triển mô hình theo từng giai đoạn (LOD 100 → 500)
4. Điều phối – kiểm tra xung đột – chuẩn hóa dữ liệu
5. Chuyển giao mô hình BIM dùng cho thi công & vận hành

6. Phân loại các cấp độ BIM: Từ 3D đến 7D và xu hướng mở rộng

Building Information Modeling (BIM) về bản chất là một phương pháp quản lý thông tin công trình dựa trên mô hình 3D (3 chiều: dài, rộng, cao), được cập nhật và sử dụng xuyên suốt vòng đời dự án – từ thiết kế, thi công đến vận hành và bảo trì. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của công nghệ số và nhu cầu quản lý đa chiều trong ngành xây dựng, mô hình BIM đã được mở rộng với các cấp độ thông tin bổ sung – gọi là các chiều (dimensions) – tạo thành các khái niệm như 4D, 5D, 6D, 7D BIM, v.v.

3D BIM – Mô hình không gian ba chiều

• Là cấp độ cơ bản nhất của BIM.
• Cung cấp mô hình hình học chi tiết (geometry), thể hiện rõ kiến trúc, kết cấu, cơ điện (MEP) và các thành phần kỹ thuật của công trình.
• Là nền tảng để triển khai các chiều BIM nâng cao.

4D BIM – Thời gian (Time)

• Bổ sung yếu tố thời gian vào mô hình 3D.
• Cho phép mô phỏng tiến độ thi công, trình tự xây dựng và kiểm soát lịch trình theo từng giai đoạn.
• Hỗ trợ nhà thầu lập kế hoạch, điều phối nguồn lực và kiểm tra xung đột trong tiến độ thực tế.

5D BIM – Chi phí (Cost)

• Tích hợp dữ liệu chi phí vào mô hình BIM 4D.

• Hỗ trợ dự toán, kiểm soát chi phí, phân tích dòng tiền và tối ưu ngân sách theo tiến độ.
• Đặc biệt hiệu quả trong việc lập kế hoạch tài chính và kiểm soát biến động chi phí trong thi công.

6D BIM – Năng lượng và hiệu suất (Sustainability)

• Mở rộng từ 5D BIM với thông tin về năng lượng, môi trường và hiệu suất vận hành.

• Ứng dụng trong thiết kế bền vững, phân tích hiệu quả năng lượng, ánh sáng, thông gió, nhiệt độ…
• Hữu ích cho các công trình tiết kiệm năng lượng, công trình xanh (LEED, LOTUS…).

7D BIM – Vận hành & bảo trì (Facility Management)

• Bổ sung dữ liệu chi tiết về thiết bị, vật tư, hệ thống kỹ thuật liên quan đến vận hành công trình.

• Hỗ trợ công tác quản lý bảo trì, truy vết thông tin thiết bị (thời gian bảo hành, lịch bảo trì định kỳ, đơn vị cung cấp…).
• Là nền tảng cho hệ thống quản lý vận hành thông minh (FM – Facility Management).

7. Xu hướng mở rộng: Hướng tới 8D, 9D và tương lai của BIM

Hiện nay, trên thế giới, một số tổ chức tiên phong đã và đang thử nghiệm BIM 8D, BIM 9D, tích hợp thêm các yếu tố như an toàn lao động (8D) hoặc quản lý vòng đời và tháo dỡ công trình (9D).

Tuy nhiên, để triển khai thành công các cấp độ BIM cao, doanh nghiệp phải bắt đầu từ BIM 3D và xây dựng hệ thống dữ liệu vững chắc. Việc phát triển các chiều BIM không thể thực hiện rời rạc, mà cần một lộ trình đồng bộ – tích hợp – chuẩn hóa theo tiêu chuẩn quốc tế như ISO 19650.

Tóm lại: BIM không dừng lại ở việc mô hình hóa 3D, mà là một nền tảng tích hợp thông tin toàn diện, giúp quản lý mọi khía cạnh của công trình. Việc ứng dụng BIM đa chiều chính là chìa khóa mở ra tương lai của xây dựng số, công trình thông minh và quản lý toàn vòng đời dự án.

8. Kết luận: Doanh nghiệp nào áp dụng sớm BIM – Doanh nghiệp đó nắm lợi thế cạnh tranh

BIM không chỉ là công cụ hỗ trợ, mà là nền tảng cốt lõi giúp doanh nghiệp xây dựng đổi mới quy trình – kiểm soát toàn diện – nâng cao hiệu quả đầu tư. Với lộ trình bắt buộc từ Chính phủ, các nhà thầu, tư vấn, chủ đầu tư cần nhanh chóng chuẩn hóa năng lực BIM, đào tạo nhân sự và xây dựng quy trình phù hợp tiêu chuẩn ISO 19650.

Bạn đang tìm kiếm giải pháp triển khai BIM phù hợp, tiết kiệm chi phí và đồng bộ theo lộ trình chuyển đổi số?

Liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn, chuyển giao mô hình BIM và phần mềm số hóa Quản lý dự án xây dựng 360 – nền tảng đã được tin dùng bởi các tư vấn quản quản lý dự án và các chủ đầu tư tại Việt Nam!

Tải phần mềm bản quyền Quản Lý Dự Án 360: Xem chi tiết

--------------------

MỌI CHI TIẾT LIÊN HỆ PHẦN MỀM QUẢN LÝ DỰ ÁN VÀ PHÁP LÝ XÂY DỰNG 360

Địa chỉ công ty: 122 Lê Lai, khu 4, phường Bắc Sơn, TX Bỉm Sơn, tỉnh Thanh Hóa
Văn phòng Hà Nội: Phòng 219, CT 5B, khu đô thị Xa La, Thanh Trì, TP Hà Nội
Văn Phòng TP.HCM: 36/31A/12, Đường số 4, Khu Phố 6, Phường Hiệp Bình Phước, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh
Hotline: Mobifone 0787 64 65 68; Viettel 096 636 0702; Vinaphone 091 222 4669 (Zalo)
Email: nghiemthuxaydung.qlcl@gmail.com
Website: nghiemthuxaydung.com